Tutaj przeczytasz o tym:
Przeczytaj całość lub kliknij w interesujące Cię zagadnienie!
Talent muzyczny
Kiedy słyszymy “talent muzyczny”, najczęściej myślimy o sławnych kompozytorach i wokalistach, którzy zawodowo wykonywali lub wykonują muzykę albo przynajmniej posiadają muzyczne wykształcenie. Niewiele osób jest w stanie przyznać, że posiada talent muzyczny. A jak to jest z dziecięcym talentem muzycznym? Czy moje dziecko ma talent? To też pytanie, na które bardzo ciężko odpowiedzieć. A gdybyśmy zamienili słowo “talent” na “potencjał”?
Każde dziecko może czysto śpiewać oraz rytmicznie się ruszać. Może, ale nie musi – zależy od tego czy zgromadzi odpowiednią ilość doświadczeń w muzykowaniu.
Anna Weber, znana również jako Mama Lama, pomysłodawczyni “Pomelody”, porównuje potencjał muzyczny do nasionka.
Każdy z nas otrzymuje takie nasionko w momencie narodzin. Jedni otrzymują nasionka większe i silniejsze, a inni mniejsze i słabsze. Każde to nasionko trafia do jakiegoś “środowiska”, w którym wzrasta.
To czy nasionko zamieni się w piękną roślinę zależy od tego czy to środowisko będzie przyjazne (odpowiednia gleba, nasłonecznienie, wilgotność).
Tak samo jest z potencjałem muzycznym. Nawet jeżeli nasze dziecko otrzyma silny gen muzykalności, a nie będzie w jego środowisku muzyki, może mieć problemy z wykorzystaniem swojego potencjału. W bogatym środowisku muzyczny nawet małe “nasionko” na szansę pięknie rozkwitnąć.
“Wszyscy rodzimy się muzykalni, a to ile zostanie nam talentu zależy właśnie od pierwszych chwil życia.”
prof. Edwin E. Gordon, twórca “Teorii uczenia się muzyki”
Kiedy zacząć, czyli o okresie sensytywnym (wrażliwym) na muzykę
W naszym społeczeństwie panuje przekonanie, że edukacja muzyczna dzieci powinna odbywać się najwcześniej w przedszkolu, a później w szkole, podczas lekcji muzyki. Nic bardziej mylnego!
„Okres sensytywny to czas, w którym organizm jest szczególnie wrażliwy na bodźce ważne dla rozwoju określonej funkcji”, przykład: okres sensytywny odpowiadający chodzeniu występuje między 10 a 15 miesiącem życia dziecka. W tym czasie dziecko samo uczy się chodzić, nikt nie musi mu pokazywać, co powinno robić, bo całe jego ciało “chce” chodzić, potrzebuje tego; jedynym wymogiem jest to, by miało wzór do naśladowania, żeby widziało, jak chodzi jego matka.
Okres sensytywny na język przypada między 1 a 4 rokiem życia, wtedy to dziecko najłatwiej uczy się języka, tego ojczystego jak i “obcego”.
Czy to oznacza, że kiedy minie okres wrażliwy nie jesteśmy w stanie nauczyć się języka obcego? Oczywiście, że nie! Musimy jednak włożyć w to o wiele więcej wysiłku, a mimo to nie jesteśmy w stanie wypracować w 100% satysfakcjonujących efektów (np. akcent).
Okres sensytywny ma muzykę jest jednym z pierwszych okresów. Nie od dziś wiadomo, że w pierwszej kolejności rozwija się słuch, a dopiero później mowa. Okres sensytywny na muzykę zaczyna się już 4 miesiące przed narodzinami, w łonie matki i trwa do około 3- 4 roku życia. To chyba wystarczający powód do tego, aby dbać o bogate środowisko muzyczne jak najwcześniej i nie czekać, aż dziecko rozpocznie edukację formalną!
Bogate środowisko muzyczne
.Umuzykalnianie to nie tylko dbanie o potencjał muzyczny dziecka. To także doskonały sposób na kształtowanie i pielęgnowanie poczucia wrażliwości, estetyki i dobrego smaku.
Wrażliwość estetyczna zdana na samorzutny rozwój, „nie pielęgnowana, zazwyczaj bądź zanika, bądź wypacza się – człowiek znajduje wtedy satysfakcję w obcowaniu ze strukturami artystycznymi nieskomplikowanymi, „łatwymi”, ewentualnie zacieśnia swoje kontakty do jednego tylko rodzaju sztuki, zadowala się tym co jest proste i na pierwszy rzut oka zrozumiałe, bez względu na jego wartość” (M. Gołaszewska – „Kultura estetyczna”).
Co to oznacza dla rodziców? Przez nieskomplikowane artystyczne struktury rozumiemy tzw. “muzykę dziecięcą”, która dostępna jest w mediach. To wszystkie łatwe, jednorodne i mało wartościowe piosenki, które pojawiają się zazwyczaj jako pierwsze w wynikach wyszukiwania na popularnych serwisach z muzyką.
Zazwyczaj wszystkie brzmią bardzo podobnie i najczęściej dosyć szybko przyprawiają dorosłych o ból głowy.
Wyobraźmy sobie, że przygotowując posiłek dla maluszka zawsze słono go doprawiamy. Nasze dziecko przyzwyczajamy tylko do słonych potraw. Pomijając aspekt zdrowotny, jasnym dla nas jest to, że w ten sposób stępimy jego kubki smakowe. Kiedy dziecko otrzyma wybór, wybierać będzie tylko mocno słone potrawy, inne nie będą mu smakowały.
Rodzice instynktownie tworzą wokół dzieci bogate środowisko sensoryczne, dbamy o różnorodność smaków, faktur, zapachów. Dlaczego nie zadbać o różnorodność muzyczną? Coraz większa popularnością cieszy się estetyczny design wśród dziecięcych produktów – piękne, pastelowe, stonowane meble, zabawki i ubrania.
W dziecięcej muzyce też można odnaleźć tę estetykę – gdzie i jak jej szukać? Podpowiemy na zajęciach i koncertach, organizowanych przez nasze stowarzyszenie!
Wpływ umuzykalniania na ogólny rozwój dziecka
Umuzykalnianie to doskonały sposób na pielęgnowanie potencjału muzycznego dziecka oraz kształtowanie estetycznej wrażliwości. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę z tego jak umuzykalnianie wpływa na ogólny rozwój dziecka. A ma ogromny wpływ, co potwierdza wiele badań naukowych.
Umuzykalnianie a rozwój poznawczy dziecka
Lewa półkula mózgu specjalizuje się w funkcjach językowych i procesach werbalnych, takich jak ekspresja i rozumienie mowy, czytanie, pisanie, liczenie. Prawa natomiast wykorzystywana jest w zadaniach wymagających analizy cech wzrokowo-przestrzennych, związanych z orientacją w przestrzenną, rozpoznawaniem skomplikowanych kształtów i figur geometrycznych, twarzy, a także percepcji muzyki i dźwięków muzycznych. Chociaż za rozpoznanie melodii odpowiada prawa półkula, to rytm rozpoznajemy dzięki aktywności lewej półkuli. W związku z tym grając na instrumencie, czy wykonując inne zabawy muzyczne wpływamy na rozwój i koordynację obu półkul. Dzięki temu kształcenie muzyczne wpływa pozytywnie zarówno na rozwój języka, jak i na przyswajanie nauk ścisłych.
Kontakt z muzyką ma korzystny i długotrwały wpływ na rozwój dziecka. Badania opisane w publikacji Ewy Czerniawskiej “Pamięć – zjawiska zwykłe i niezwykłe” (Warszawa, 2005) wykazały, że dzieci w wieku 4- 6 lat, które przez 30 tygodni uczestniczyły w zajęciach muzycznych i miały styczność z muzyką i instrumentami, osiągnęły lepsze wyniki w nauce oraz testach pamięci. Co więcej doświadczenia pokazały, iż poprawa umiejętności i zdolności została zachowana po zakończeniu treningów muzycznych. Inne badania, prowadzone w grupie dzieci przedszkolnych, przez 8 miesięcy uczących się gry na keyboardzie, w porównaniu z dziećmi z grupy kontrolnej, miały wyższe wyniki w testach pamięciowych i poznawczych (badania w USA prowadzone przez Rausher i Zupan z 2000 roku).
Tworzenie muzyki opiera się na zrozumieniu pojęć ważnych dla zagadnień matematycznych. Od geometrii, przez liczby, po wzory! Muzykowanie ma bezpośredni wpływ na umiejętności matematyczne dzieci.
Umuzykalnianie a organizm dziecka
Muzyka ma kluczowe znaczenie w rozwoju dziecka, przede wszystkim we wczesnym dzieciństwie. Oczywistym jest, że stymuluje rozwój ośrodka słuchu, a jego prawidłowy rozwój decyduje o skuteczności rozwoju w innych sferach, np. o rozwoju mowy. Natomiast, śpiewanie piosenek, prowadzone w sposób właściwy, wpływa na rozwój klatki piersiowej oraz wzmocnienie więzadeł głosowych dziecka. Spokojne melodie potrafią obniżyć ciśnienie tętnicze oraz zwolnić akcję serca, redukując napięcie mięśniowe, a nawet poziom lęku. Muzyka aktywizująca pobudza dziecko do aktywności fizycznej, podwyższa ciśnienie, wprowadza w radosny nastrój.
Umuzykalnianie a rozwój motoryki dużej i małej
Motoryka, czyli inaczej sprawność ruchowa dziecka. Motoryka duża to wszystkie ruchy angażujące całe ciało lub większą jego część, czyli np. chodzenie, bieganie, skakanie. Motoryka mała to ruchy o znacznie mniejszym zakresie, ale wymagające dużo większej precyzji, np. pisanie, rysowanie. Każda zabawa muzyczno – ruchowa to rozwój motoryki dużej. Uderzanie pałeczką w bębenek lub wystukiwanie rytmu marakasami to ćwiczenia dla nadgarstka, czyli rozwój motoryki małej.
Umuzykalnianie a integracja sensoryczna
Wrażliwość sensoryczna definiuje zdolność dziecka do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji dostarczanych przez zmysły z otoczenia oraz z własnego organizmu. Muzyka odgrywa ogromną rolę w rozwijaniu zmysłów słuchu i dotyku, które są kluczowe w codziennym funkcjonowaniu. Każda zabawa z kolorowymi piłkami stymuluje zmysł wzroku. Natomiast kolorowe, zwiewne chustki świetnie nadają się do stymulacji zmysłu dotyku.
Umuzykalnianie a rozwój emocjonalny i społeczny
Wysoki poziom inteligencji emocjonalnej w znacznym stopniu ułatwia funkcjonowanie w społeczeństwie. Muzyka to także sposób komunikacji z innymi ludźmi, pozwala budować więzi, jest językiem, sposobem wyrażania siebie oraz emocji. Dla małego dziecka jest to o tyle ważne, gdyż język muzyki jest dla zrozumiały szybciej niż język mówiony.
Muzykowanie w grupie innych dzieci i dorosłych dodatkowo wspiera kompetencje społeczne dziecka. To często pierwsza większa grupa, w której dziecko się znajduje.
Jak muzykować z dzieckiem, aby było to dla niego wartościowe?
Podstawowymi cechami dziecięcego muzykowania jest dobrowolność i swoboda. Nie zmuszajmy dziecka do czegoś na co nie ma ochoty. Jeżeli my mamy ochotę na muzykowanie, możemy pozwolić dziecku być biernym odbiorcą naszego muzykowania (śpiew, nucenie, taniec).
Z pewnością, w tym miejscu, w wielu głowach rodziców pojawiła się myśl “jak mam śpiewać do dziecka, skoro sam/sama fałszuję?”. Wielu rodziców myśli, że może zniszczyć potencjał muzyczny dziecka, kiedy będzie z nim śpiewać, a śpiew ten nie będzie “czysty”. Nic bardziej mylnego!
Idąc tym tokiem myślenia możemy założyć, że aby nauczyć dziecko chodzić, dorosły powinien posiadać kompetencje fizjoterapeuty. Małe dziecko uczy się poprzez naśladowanie swojego autorytetu. Pokazujemy dziecku, że pewna czynność, na przykład chodzenie, jest naturalne. Dziecko, w pewnym momencie po prostu “wie” jak ma chodzić i zaczyna to robić. Podobnie jest z muzykowaniem.
Musimy także pamiętać, że nawet najpiękniejsza, najczyściej zaśpiewana nagrana piosenka, nie zastąpi śpiewu na żywo!
Jeżeli temat muzykowania z dzieckiem zainteresował Cię, chcesz dowiedzieć się jak umuzykalniać swoje dziecko, a do tego zapewnić dziecku czas z rówieśnikami, a sobie chwilę na rozmowę z innymi rodzicami - zapraszamy na zajęcia!
przeczytaj więcej o zajęciach
